یکشنبه پانزدهم مرداد ۱۳۸۵
يك چهارم بارداري هاي كشور ناخواسته است
▲يك چهارم بارداري هاي كشور ناخواسته است
سپيده سمائي
ايران شانزدهمين كشور پرجمعيت جهان است و جمعيتش تا سال 1400 به حدود 92 ميليون نفر ميرسد. اين رقم را وزارت بهداشت بر اساس پيشبيني بلندمدت انجام شده، اعلام كرده است. كمبود منابع مالي، مسكن، انواع و اقسام سرانهها، اشتغال و ... را كه كنار اين افزايش جمعيت بگذاريم متوجه ميشويم دهه آينده را به درستي دهه بحران جمعيت در ايران ناميدهاند. به اين اعداد و ارقام اضافه كنيد رقم بالاي شيوع 25 درصد بارداري ناخواسته در كشور را كه نتيجه آن تولد سالانه 300 هزار كودك بيدعوت است. خب كسي نميخواهد براي جلوگيري از اين بحران كاري بكند؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش گفتگويي را با دكتر اسلامي رئيس اداره تنظيم خانواده وزارت بهداشت در حالي كه به شدت درگير امور مربوط به سمينار روز جهاني جمعيت بود، انجام داديم كه حاصل آن پيش روي شماست.
آقاي دكتر، آخرين برآوردها حاكي از آن است كه ما در كشوري با 69 ميليون نفر جمعيت زندگي ميكنيم، ارزيابي شما از جمعيت كشور با توجه به منابع موجود چيست؟
البته سرشماري امسال ميزان دقيق جمعيت كشور را مشخص ميكند اما به نظر ميرسد 69 ميليون، رقمي نزديك به واقعيت باشد. بحث جمعيت هم همواره با توجه به منابع بررسي ميشود و تمام عوامل توسعه در اين ميان نقش دارند. وسعت كشور، صنايع آن، امكان اشتغال، تحصيل، منابع مالي همهوهمه بايد با ميزان جمعيت متناسب باشند. اگر جمعيت متناسب با اين امكانات باشد خب مشكلي وجود نخواهد داشت اما از آنجا كه آمارهاي رسمي، 10 درصد بيكاري در كشور را نشان ميدهند، به نظر نميرسد وضعيت مناسبي داشته باشيم.
برخي معتقدند نرخ رشد جمعيت در ايران كه 1/2 درصد است با متوسط رشد جمعيت جهان كه 1/3 درصد است همخواني دارد و برنامههاي تنظيم خانواده در كشور ما كاملا موفق بوده است، اما با توجه به اينكه ايران كشوري جوان است و در حال حاضر ميانگين جمعيت حدود 24 سال است، به نظر ميرسد در سالهاي آتي با زادوولد بسياري روبهرو باشيم، نظر شما در اين ارتباط چيست؟
اين مسئله كاملا درست است. اوايل انقلاب نرخ رشد جمعيت 3/8 درصد بود و متوسط زايمان زنان 6 بچه بود. اما حالا اين رقم به 1/2 درصد كاهش يافته و هر زن به طور متوسط در طول دوران باروري صاحب دو بچه ميشود. اما مشكل دقيقا همان است كه به آن اشاره كرديد. جمعيت در سن ازدواج ما بسيار زياد است و در سالهاي آينده تعداد زيادي از زوجين صاحب فرزند ميشوند كه البته اين حق طبيعي آنان است و نميتوان آنها را از اين حق محروم كرد.
ظاهرا چارهكار باز هم در تنظيم خانواده است. اما اين تنظيم خانواده در كشور ما چه معنايي دارد؟منظور اين است كه جمعيت كشور از حد معيني تجاوز نكند يا براي تعداد بچههاي هر زوج محدوديت ايجاد شود و مثل چين قوانيني در اين زمينه وضع شود؟
مفهوم اين واژه در سطح جهان در طي سالهاي گذشته، تغييرات اساسي داشته است. اوايل از <كنترل رشد جمعيت> استفاده ميشد. بعد بحث تنظيم خانواده پيش آمد. اما از سال 1994 برنامه <بهداشت باروري> در نظر گرفته شد كه تنظيم خانواده جزئي از بهداشت باروري به حساب ميآيد و سياست كشورها هم در اين رابطه متفاوت است. مطابق سند بينالمللي كنفرانس 1994، جمعيت توسعه كه ايران هم از امضاكنندگان اين سند است، همه خانوادهها حق دارند آگاهانه و آزادانه تصميم بگيرند چند فرزند و با چه فاصله زماني داشته باشند، اولين بچهشان كي به دنيا بيايد و آخرينشان چه زماني متولد شود، از روشهاي پيشگيري استفاده كنند يا نه و از چه روشي بهره ببرند. البته در اين سند ذكر شده كه لازمه تصميمگيري آگاهي خانوادههاست و دولتها بايد در اين زمينه به مردم آگاهي لازم را ارائه كنند.
پس مطابق اين تعريف ما هيچگاه در كشور با قوانين محدود كننده در زمينه تعداد بچه روبهرو نخواهيم بود.
نه ما قوانيني مثل چين را كه بچه دوم اصلا بيمه نيست و از تحصيل رايگان بيبهره است، نداريم. قانون كشور ما اين است كه براي فرزند چهارم مرخصي زايمان وجود ندارد و هزينه بيمه بيشتر از 3 بچه اول است اما اين تفاوتها به قدري نيست كه كسي اگر واقعا تمايلي به داشتن فرزند چهارم داشت، با توجه به اين محدوديتها از آن چشمپوشي كند. توجه داشته باشيد كه مفاد سند كنفرانس 94 كاملا با اسلام منطبق است و محور آن سلامت، آسايش و خوشبختي خانواده را ملاك ميگيرد. يعني زوجين ميتوانند هر تعداد بچه كه خوشبختيشان را تامين ميكند، داشته باشند اما بايد آگاهي كافي داشته باشند و از حاملگيهاي پرخطر بپرهيزند. با اين تعريف ما ناگزيريم به افراد نازا هم كمك كنيم تا حداقل يك بچه را داشته باشند.
خب مطابق اين تعريف اسلامي تنظيم خانواده، شما عملا چه وظيفهاي بر عهده داريد؟
ما بايد به مردم آگاهي دهيم و كمك كنيم تا زنان حاملگي پرخطر نداشته باشند يعني در سن كمتر از 18 سالگي و بيش از 35 سالگي باردار نشوند، فاصله دو بارداريشان كمتر از 3 سال نباشد و در ضمن بيش از 3 بار باردار نشوند چون تمام اين موارد سلامت مادر و كودك را به خطر مياندازد. وظيفه ديگر ما هم اين است كه كمك كنيم، زوجين بارداري ناخواسته نداشته باشند.
دكتر به نكته خوبي اشاره كرديد. 25 درصد حاملگي ناخواسته در كشور رقم بسيار بالايي است و به نظر نميرسد با استانداردهاي جهاني همخواني داشته باشد.
اين آمار بالاست كه اصلا مطلوب نيست، اولويت ما هم كاهش اين عدد است كما اينكه جديدترين بررسيها نشان ميدهد حاملگي ناخواسته تا 19 درصد كاهش يافته كه اين هم عدد بالايي است و بايد به صفر نزديك شود. اما توجه كنيد كه آمارها با كشورهاي توسعه يافته قابل مقايسه نيست چون در آن كشورها ابزار سقط جنين وجود دارد و هر چند غيرقانوني است اما به كرات از اين شيوه استفاده ميشود.
آقاي دكتر پوشش روشهاي تنظيم خانواده در ايران چند درصد است؟
از نظر ما هر خانم 10 تا 49 سالهاي كه شوهر دارد واجد شرايط براي برنامههاي تنظيم خانواده است و از مجموع واجدين شرايط 60 درصد تحت پوشش روشهاي تنظيم خانواده هستند و از روشهاي مطمئن پيشگيري از بارداري استفاده ميكنند. حد مطلوب براي ما پوشش حدود 65 تا 66 درصد واجدين شرايط است چون به هر حال در هر دورهاي عدهاي مايل به بچهدار شدن هستند و آگاهانه از هيچ روش پيشگيري استفاده نميكنند. بد نيست بدانيد ما از اين نظر از تمام كشورهاي منطقه برتريم. در كشورهايي مانند هند و بنگلادش بالاترين ميزان پوشش 40 درصد است.
خب با اين حساب چرا ميزان شيوع بارداريهاي ناخواسته اين قدر بالاست؟
در بيش از نيمي از موارد بارداري ناخواسته از روشهاي مدرن پيشگيري استفاده نميكنند و از روش طبيعي استفاده ميكنند كه درصد خطاي بالايي دارد. بقيه هم از روش مدرن استفاده ميكنند و در اثر خطاي روش يا خطاي استفاده از آن روش با مشكل مواجه ميشوند. بيشترين تعداد كساني كه خطاي استفاده از روش دارند، خانمهايي هستند كه قرص ميخورند اما مصرفشان اشتباه است. بررسيهاي سال 79 نشان ميدهد 49 درصد خانمهايي كه قرص ميخوردند، آن را اشتباه مصرف ميكردند كه البته در سال 84 اين رقم به 25 درصد كاهش يافته است.
موافقيد كه اين رقم بالاي خطا نشان ميدهد مشاورههايي كه در مراكز بهداشت و تنظيم خانواده به اين خانمها ارائه ميشود، از كيفيت مناسب برخوردار نيست؟
بله. بيش از 75 درصد خدمات تنظيم خانواده در بخش دولتي ارائه ميشود و ما ميخواهيم كيفيت خدمات را ارتقا دهيم. ارتقاي سيستم مشاوره و برگزاري دورههاي آموزشي براي بهورزان و كاركنان اين بخش از برنامههاي آينده ماست.ضمن اينكه براي اطلاعرساني عمومي تلفن گوياي 149 در 275 شهر كشور فعال است و در 24 ساعت شبانه روز اطلاعات بهداشت باروري را به مردم ارائه ميدهد. اضافه كردن روشهاي جديد پيشگيري از بارداري هم از برنامههاي ديگر در دست اجراست.
ممكن است در مورد اين روشهاي جديد توضيح دهيد.
بررسيها نشان ميدهد اگر يك روش پيشگيري جديد را اضافه كنيم، افراد تحت پوشش 4 تا 5 درصد افزايش مييابند. ما به تازگي روش تزريقي يكماهه به نام <سيكلوفن> را به سيستم اضافه كرديم كه فعلا در زاهدن، كرمان، يزد و اروميه توزيع ميشود و پس از توليد داخلي اين دارو در يكي دو ماه آينده در سطح كشور متقاضيان ميتوانند از اين روش استفاده كنند. اين روش كاملا مانند قرصهاي پيشگيري است و با توجه به مقبوليت قرص بين يك ميليون و 100 هزار خانمي كه از اين روش استفاده ميكنند، انتظار ميرود روش تزريق يك ماهه هم به نسبت مورد توجه باشد. البته با اين روش خطاهاي استفاده از قرص هم كاهش مييابد چون بسياري از خانمها فراموش ميكنند قرص را مرتب مصرف كنند.
روش ديگر پيشگيري اورژانس است كه از 5 سال پيش اضافه شد و خانمي كه احساس خطر كند ميتواند قرصهاي اي.دي و اچ.دي را مصرف كند اما اين قرصها عوارضي مانند تهوع به همراه دارد. امسال قرص جديدي را جايگزين اين قرصها كردهايم كه اين عوارض را ندارند و اطمينانشان هم بيشتر است. قرص <لونور جسترول> را يك توليدكننده داخلي توليد ميكند و در يكي دو ماه آينده به توليد انبوه ميرسد و وارد بازار ميشود.
آقاي دكتر براي تنظيم خانواده در ايران چه اعتباري تخصيص مييابد؟
از سال 80 تا 84 اعتباري كه سازمان مديريت به اين كار اختصاص داده سالانه 100 ميليارد ريال بوده اما بالاترين رقم پرداختي 98 ميليارد ريال است. امسال 140 ميليارد ريال به ما اعتبار دادند كه تا كنون يك پنجم اين مبلغ را پرداخت كردهاند. البته اين مبلغ همه نيازهاي ما را پوشش نميدهد و درخواست ما 195 ميليارد ريال است.
با اين اعتبار سرانه افراد تحت پوشش تنظيم خانواده چقدر ميشود؟
حدودا سالي 5 هزار تومان. البته براي بعضي روشها اين رقم مناسبي است مثلا هزينه سالانه قرص هزار و 300 تومان است اما تعرفه بستن لوله در بيمارستانهاي دولتي 100 هزار تومان است كه امسال و با افزايش اعتبار ما فقط ميتوانيم 60 هزار تومان آن را بپردازيم، تا سال قبل كه براي اين مورد 32 هزار تومان به بيمارستانها ميداديم و هميشه در اين مورد با بيمارستانها درگيري داشتيم.
صندوق جمعيت سازمان ملل كمكي به شما نميكند؟
چرا. برنامه اصلي اين صندوق بهداشت باروري است كه محورهاي آن مادري ايمن و تنظيم خانواده است. در اين راستا هم علاوه بر تبادل تجربيات با كشورها، در زمينه مالي هم كمك ميكنند. البته كمك مالي آنها براي 5 سال مبلغي معادل 300 هزار دلار است كه در مقايسه با منافع داخلي ما ناچيز است و يكي از دلايل موفقيت ما اين است كه اصلا به اين كمكها وابسته نيستيم. اما انتقال تجربيات به ساير كشورها و معرفي برنامههاي ايران در زمينه تنظيم خانواده براي ما ارزشمند است چون ساير كشورها با اين اعداد و ارقام ما بيگانه هستند اما به واسطه تبادل اطلاعات با اين صندوق، از فعاليتهاي ارزشمند ايران در اين زمينه مطلع ميشوند.
آقاي دكتر به عنوان آخرين سوال ميخواستم بدانم وزارت بهداشت در زمينه امكان تعيين جنسيت نوزاد برنامهاي ندارد؟ بسياري از حاملگيهاي متعدد به اين دليل است كه زوجين مايل به داشتن پسر يا دختر هستند.
اين مسئله درست است اما ما هيچ برنامهاي در اين زمينه نداريم. چون شدت اين مسئله در مقايسه با سالهاي قبل كمتر شده، از آن گذشته ما اولويتهاي ديگري داريم و هيچ روش قطعي در اين زمينه وجود ندارد.
http://salamat.ir/index2.asp?t=1&d=9
جمعه هفتم بهمن ۱۳۸۴
بيشترين بارداريهاي ناخواسته به علت استفاده نادرست از وسايل پيشگيري است
| |
|
|
جمعه هفتم بهمن ۱۳۸۴
بارداريهاي ناخواسته ميتواند منجر به ناهنجاري در جنين شود
ناهيد خداكرمي در گفتوگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، با بيان اين كه سلامت حين بارداري به سلامت قبل از حاملگي ارتباط دارد، اظهار كرد: در حال حاضر طب پيشگيري مامايي يكي از شاخههاي مهم پزشكي و مامايي محسوب ميشود و ويزيت قبل از بارداري مهمترين ويزيتي است كه يك زوج بايد قبل از اقدام به بارداري انجام دهند.
وي تصريح كرد: بارداري از قبل طراحي شده ميتواند مادر را از نظر جسمي، رواني، اقتصادي و اجتماعي آماده كند. از طرفي مشاوره قبل از بارداري ميتواند خطر بارداريهاي ناخواسته را كاهش دهد زيرا بارداري ناخواسته ميتواند منجر به ناهنجاري در جنين شود. همچنين ويزيت قبل از حاملگي ميتواند در پيشگيري از نقص لوله عصبي مؤثر باشد.
